بسم رب الشهداء و الصدیقین

جنگ ،تجاوز دشمن به خاک، به خانه، به ناموس ،صدای آژیر خطر ،نیروهای داوطلب و جوانانی که یکی پس از دیگری کوله بار سفر بسته و با بدرقه آب و قرآن و اشک مادرانه راهی جبهه ها شدند ،جوانانی که رفتند تا با قطره قطره خونشان سنگری بسازند در مقابل دشمن ،دشمنی از جنس همسایه ، از جنس عراق از جنس بعثی ،همه رفتند برادر من ،پدر تو ،و شاید هم خودت ،خودت که امروز با خاطراتی از جنگ نام جانباز را برای خود انتخاب کرده ای ...

آری همه می رفتند و از آن طرف پیکر های بی جان و تکه پاره ای بود که به آغوش مادرانشان باز می گشتند ،یا سر نداشتند یا پا ،اما مادران ایرانی چیزی نگفتند ،فرزندان خود را فدایی راه وطن دانستند و هدیه ای در راه سید الشهداء به یا مظلومیت سرورمان ، اما خیلی ها هم برنگشتند ،گفتند اسیر شده اند ،گفتند آن سوی خط مقدم روی مین ها به پرواز درآمدند ،گفتند خیلی ها حسین فهمیده شدند و به زیر تانک ها رفتند و خیلی ها هم تشنه لب به یاد سقای کربلا در رود های خون آشام جام شهادت را نوشیدند ، و اما مادرانی که حتی پلاکی هم نصیبشان نشد ، سالها کارشان شد چشم انتظاری و بیقراری ، قبرهایی که به یاد فرزندانشان شاخه گلی را در آن دفن کردند و هر شب جمعه دلتنگی هایشان را با قبرهای خالی تقسیم کردند و حالا هر ماه و شاید هم هر هفته خبری می آید از آن خفته گان بی نام و نشان که به شهرهای ما می آیند با پلاکی شکسته و تکه ای استخوان با نامی گمنام ،می آیند و هر کدام در گوشه ای از شهر و محله و دانشگاه هایمان و گاهی هم روی تپه ای و یا در غاری  آرام میگیرند ،میگویند تازه تفحص شده اند 20 نفر ، 50 نفر ، 72 نفر و....میگویند که گور دسته جمعی پیدا کرده اند ،گویا زمان جنگ عزیزانمان را در گودالی ریخته اند و به گلوله بسته اند و یا همچون صحنه های فیلم معراجی ها آنها را به آتش کشیده اند ، صحنه هایی که این روز ها در سرزمین دشمن روزهای جنگ ایران دوباره تکرار میشوند و این بار توسط گروه داعش ، داعشی ها شدند عراقی های آن روزها ،به خانه ها حمله میکنند و به دختران و زنان عراقی تجاوز میکنند و بعد هم همه را میکشند چه زن باشی چه مرد ،چه کودک چه پیر و سالمند درست همان کاری که با عراقی ها با مردمان ما کردند ،همان کاری را میکنند که عراقی ها در اهواز و آبادان کردند ،داعشی ها جوانان را ردیف میکنند و به رگبار می بندند بدون هیچ دلیلی فقط به این خاطر که شیعه هستند ، همان کاری که عراقی ها با ما کردند به جرم ایرانی بودنمان ،داعشی ها آرامش را گرفته اند از مردم عراق ، داعشی ها مادران عراقی را داغدار کرده اند با داغ جوانانشان ، همان کاری که عراقی ها با مادران ما کردند ،داعشی ها سر میبرند همان کاری که عراقی ها با ما ایرانی ها کردند و .....

"وَ لا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غافِلًا عَمَّا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّما یُؤَخِّرُهُمْ لِیَوْمٍ تَشْخَصُ فِیهِ الْأَبْصار"ُ؛ گمان مبر که خدا، از آنچه ظالمان انجام مى‏دهند، غافل است! (نه، بلکه کیفر) آنها را براى روزى تأخیر انداخته است که چشمها در آن (به خاطر ترس و وحشت) از حرکت باز مى‏ایستد.

به امید نابودی هر چه زودترگروه داعش

عمرمن در پی دیدار تو ای خوب گذشت

نگهم گر بکنی یا نکنی عمر من از نیمه گذشت

از پس بیست و نه رفتم من

وارد سی شده ام ،وای که این عمر گذشت

سالها پیش که در سن کمی بودم من

پدرم گفت که این عمر گهربار  بفهم

فهم عمرم  ز پی نافهمی سنم به بطالت بگذشت

حال امروز که در شیب خیابان زمان اوفتادم

فکر جبران خسارت میدهد آزارم

پدرم گفت ولی گوش ندادم او را

حال جبران چه کنم آبی که از سر بگذشت

پنج شنبه ای دیگر ،سینی حلوا و دلی گرفته ،امروز دوباره به دیدنش میروم ،بر سر مزارش ،دیدارم را تقدیم به او میکنم  با بوسه ای بر عکس روی قبرش ،نزدیک به چهار سال است که هر پنج شنبه بوسه بر قبرش  میزنم به امید انکه به خوابم بیایید و گونه هایم را با بوسه هایش گلباران کند ،دلم خیلی برایش تنگ شده ،برای دستان پر چروکش برای چشمانش که وقتی به آنها نگاه میکردم همه دنیا را در آنها میدیدم ،دلم برای نشستن بر روی پاهایش تنگ شده ،هنوز وقتی لباسهایش را بو میکنم حضورش را حس میکنم ،اما او رفته و زخمی بر قلبم زده است که هیچ مرهمی برایش پیدا نکرده ام ،انقدر دلم تنگ شده که برای رفع دلتنگی قبرش را در اغوش میگیرم ،پدرم ،دنیای من دوستت دارم تا آن زمان که در کنارت آرام گیرم .برای شادی روح تمامی پدرانی که در بین ما نیستند الفاتحه ...

در کنارم روز و شب بیدار بود /غافل از او چشم در خواب بود /تا شدم بیدار و مشتاق پدر / او به خواب و چهره اش در قاب بود .

شادی  روح تمامی پدران عزیزی که در بین ما نیستند مخصوصا پدر عزیزم حاج احمد .

بدرود اى بزرگ‏ترین ماه خداوند و اى عید اولیاى خدا. 

بدرود اى گرامى‏ترین اوقاتى که ما را مصاحب و یار بودى، اى بهترین ماه در همه روزها و ساعتها. 

بدرود اى ماه دست یافتن به آرزوها، اى ماه سرشار از اعمال شایسته بندگان خداوند. 

بدرود اى یار و قرینى که چون باشى، قدرت بس جلیل است و چون رخت بر بندى، فراقت رنج افزا شود. اى مایه امید ما که دوریت براى ما بس دردناک است. 

بدرود اى همدم ما که چون بیایى، شادمانى و آرامش بر دل ما آرى و چون بروى، رفتنت وحشت خیز است و تألم افزاى. 

بدرود اى همسایه‏اى که تا با ما بودى، دلهاى ما را رقت بود و گناهان ما را نقصان. 

   بدرود اى یاریگر ما که در برابر شیطان یاریمان دادى و اى مصاحبى که راههاى نیکى و فضیلت را پیش پاى ما هموار ساختى.

 بدرود که آزاد شدگان از عذاب خداوند، در تو چه بسیارند، و چه نیکبخت است آن که حرمت تو نگه داشت. 

بدرود که چه بسا گناهان که از نامه عمل ما زدودى و چه بسا عیبها که پوشیده داشتى. 

بدورد که درنگ تو براى گنهکاران چه به درازا کشید و هیبت تو در دل مؤمنان چه بسیار بود. 

بدرود اى ماهى که هیچ ماه دیگر را توان همسرى با تو نیست.

بدرود اى ماهى که تا تو بودى، امن و سلامت بود. 

بدرود اى آن که نه در مصاحبت تو کراهت بود و نه در معاشرتت ناپسندى. 

   بدرود که سرشار از برکات بر ما در آمدى و ما را از آلودگى‏هاى گناه شست و شو دادى. 

بدرود که به هنگام وداع از تو نه غبارى به دل داریم و نه از روزه‏ات ملالتى در خاطر. 

   بدرود که هنوز فرا نرسیده از آمدنت شادمان بودیم و هنوز رخت بر نبسته از رفتنت اندوهناک. 

   بدرود که چه بدیها که با آمدنت از ما دور شد و چه خیرات که ما را نصیب آمد. 

   بدرود تو را و آن شب قدر تو را که از هزار ماه بهتر است. 

بدرود که دیروز که در میان ما بودى آزمند ماندنت بودیم و فردا که از میان ما خواهى رفت آتش اشتیاق در دل ما شعله خواهد کشید. 

   بدرود تو را و آن فضل و کرم تو را که اینک از آن محروم مانده‏ایم. و بر آن برکات که پیش از این ما را داده بودى و اینک از کفش داده‏ایم. 

بار خدایا، ما آشناى این ماهیم، ماهى که ما را بدان شرف و منزلت دادى و به برکت نعمت و احسان خویش روزه داشتنش را توفیق دادى، در حالى که مردمان شقى قدرش را نشناختند و شور بختى خویش را از فضیلتش محروم ماندند. 

   اى خداوند، تو بودى که ما را برگزیدى و به شناخت این ماه توفیق عنایت کردى و به سنت آن راه نمودى. تو بودى که ما را توفیق روزه داشتن و نمازگزاردن ارزانى داشتى، هر چند ما قصور ورزیدیم و اندکى از بسیار به جاى آوردیم. 

بار خدایا، حمد تو راست در حالى که به بدکردارى خویش اقرار مى‏کنیم و به تبهکارى خویش معترفیم. براى رضاى توست اگر در اعماق دلمان پشیمان شده‏ایم و از سر صدق از تو پوزش مى‏طلبیم. 

پس در برابر قصورى که در این ماه در طاعت تو ورزیده‏ایم، ما را پاداشى ده که به یارى آن بر فضیلت مرغوب دست یابیم و آن اندوخته‏هاى گوناگون را که به آن مشتاق شده‏ایم بستانیم. 

   عذر تقصیر ما را در اداى حق خود بپذیر و عمر ما را تا رمضان دیگر دراز کن. 

و چون به رمضان دیگر رسیدیم، یاریمان ده تا آن سان که سزاى خداوندى توست عبادتت کنیم و ما را به منزلتى رسان که سزاوار طاعت توست‏ 

   و به چنان اعمال شایسته‏اى برگمار که اداى حق تو را در این رمضان و رمضان دیگر، بایسته باشد. 

بار خدایا، در این ماه اگر قصد گناه کرده‏ایم، یا مرتکب آن شده‏ایم، 

یا به عمد خطایى از ما سر زده، یا از سر فراموشى ستمى بر خود روا داشته‏ایم، یا پرده حرمت دیگرى را دریده‏ایم، 

   بار خدایا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و گناه ما در پرده اغماض فرو پوش و ما را عفو کن و در برابر دیدگان شماتت کنندگان قرار مده‏ 

و زبان طاعنان در حق ما دراز مگردان و ما را به رأفت پایان نیافتنى و فضل و کرم نقصان ناپذیر خود به کارى برگمار که خطاهایى را که در این ماه مرتکب شده‏ایم و تو آن را نپسندیده‏اى، از میان ببرد یا فرو پوشد. 

بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او. ما از سپرى شدن رمضان اندوهگینیم، تو ما را بر اندوه این فراق پاداش خیر ده و این روز عید و روز روزه گشادن را بر ما مبارک گردان.

چنان کن که روز عید از شمار بهترین روزهایى باشد که بر ما گذشته و عفو تو را به سوى ما آورده و گناه ما را زدوده است. بار خدایا، گناهان آشکار و نهان ما را بیامرز.

اى خداوند، با به پایان رسیدن این ماه ما را از لوث گناه پاک نماى و با رفتنش، از ورطه گناهان برهان‏

و از نیکبخت‏ترین کسانى قرار ده که در آن به عبادت تو پرداخته‏اند و نصیبشان از همه بیشتر بوده و بیش از همه از آن بهره یافته‏اند.

بار خدایا، اگر کسى از بندگان تو، حق این ماه آن چنان که شایسته اوست رعایت کرده و حرمتش نگه داشته و وظایف خود و احکام آن را به جاى آورده و از گناهان پرهیز کرده‏

 و به تو تقرب جسته، آن سان که خشنودى تو نصیبش شده و رحمت تو بر او روى نهاده،

اى خداوند، همانند مزدى که او را مى‏دهى، از خزانه بى‏نیازیت به ما نیز ارزانى دار و چند برابر آن از فضل خود عطا فرماى،

که خزاین فضل تو را نقصان نیست،

بلکه همواره در افزایش است، و معادن احسان تو دستخوش فنا نشود و بخشش تو چه بخششى گواراست.

 بار خدایا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و براى ما مزدى بنویس چونان مزد کسى که این ماه را تا روز قیامت روزه داشته و تو را عبادت کرده است.

اى خداوند، ما در روز فطر، روز عید و شادمانى مؤمنان، روز اجتماع مسلمانان به گرد یکدیگر،

از هر گناه که مرتکب شده‏ایم و از هر کار زشت که ازین پیش از ما سر زده، و از هر خیال بد که در دل خود پنهان داشته‏ایم، توبه مى‏کنیم،

توبه کسى که در دل خیال بازگشتش به گناه نیست و بار دیگر به گناه باز نگردد،

توبه‏اى بى‏بازگشت، عارى از هر گونه شک و ریب.

بار خدایا، چنین توبه‏اى را از ما بپذیر و از ما خشنود شو و ما را در آن توبه ثابت قدم گردان.

 اى خداوند، روزى ما ساز خوف از عقاب جهنم را و شوق به نعیم بهشت را، تا لذت آنچه را که از تو خواسته‏ایم در یابیم و از اندوه آنچه از آن به تو پناه مى‏آوریم وارهیم.

 اى خداوند! ما را در شمار توبه کنندگانى در آور که محبت خود را به آنان ارزانى داشته‏اى و پذیرفته‏اى که به طاعت تو باز گردند، اى دادگرترین دادگران.

اى خداوند! از پدران و مادران و همکیشان ما، آنان که دیده از جهان بسته‏اند و آنان که هنوز جام مرگ ننوشیده‏اند، در گذر.

بار خدایا ! بر محمد پیامبر ما و خاندان او درود بفرست همچنان که بر ملائکه مقربین خود درود فرستاده‏اى. و بر او و خاندانش درود بفرست، آن سان که بر پیامبران مرسل خود درود فرستاده‏اى؛ و درود بفرست بر او و خاندانش، آن سان که بندگان صالح خود را درود فرستاده‏اى، درودى بر تر از درود آنها، اى پروردگار جهانیان؛ درودى که برکت آن به ما رسد و سود آن نصیب ما گردد و سبب استجابت دعاى ما شود ؛ که تو کریم‏تر کسى هستى که بدو رغبت توان یافت و کارسازترین کسى هستى که بدو توکل توان کرد و تو خود بخشنده‏ترین کسان به سائلان درگاه خود هستى. و أنت على کل شی‏ء قدیر.

سلام بر قبور شهدا

امام صادق (ع) فرمود: «زمانی که به زیارت قبور شهدا رفتی، بگو: اَلسَّلامُ عَلَیکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقبیَ الدّار. سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان! چه پایان خوبی که این سرا نصیبتان شد».از امام صادق (ع) روایت شده که از آن حضرت پرسیدند «چگونه بر اهل قبور سلام کنیم؟». فرمود: می‌گویی «السّلامُ عَلی أهْلِ الدَّیارِ مِنَ الْمُؤمِنینَ وَالْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ أنْتُمْ لَنا فَرَطٌ وَ اِنّا بِکُمْ اِنْ شاءَاللهُ لاحِقونَ».

سلام بر مردان و زنان مؤمن و مسلمان ساکن این دیار شما از پیش رفتگان مایید و ما نیز به خواست خداوند به شما ملحق خواهیم شد».

سیرة امام حسین علیه السلام در طلب رحمت برای مردگان

امام حسین علیه‌السلام می‌فرماید: «هر که وارد قبرستان شد این دعا را بخواند (خدا به شمار همة خلایق از آدم تا قیام قیامت حسنات برای او می‌نویسد). اللّهُمَّ رَبَّ هذِهِ الْأَرْواحِ الْفانِیَهِ وَالْاَجْسادِ الْبالِیَهِ وَ الْعِظامِ النَّخِرَهِ الَّتی خَرَجَتْ مِنَ الدُّنیا وَ هِیَ بِکَ مُؤْمِنَهٌ اَدْخِلْ عَلَیْهِمْ رَوْحاً مِنْکَ وَ سَلاماً مِنّی

زیارتنامة معروف اهل قبور

امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: کسی که برای زیارت اهل قبور می‌رود این دعا را بخواند:

بسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ

السَّلامُ عَلی اَهْلِ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ مِنْ اَهْلِ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ یا اَهْلَ لا اِلهَ اللهُ بِحَقَّ لااِلهَ اِلَّا اللهُ کَیْفَ وَجَدْتُمْ قَوْلَ لا اِلهَ الَّا اللهُ مِنْ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ یا لااِلهَ اِلَّا الله بِحَقَّ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ اِغْفِرْلِمَنْ قالَ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ وَاحْشُرْنا فی زُمْرَهِ منَ قالَ لا اِلهَ اِلَّا اللهُ مُحَمَّدا رَسُولُ اللهِ عَلیٌّ وَلِیُّ اللهِ: هر کس این زیارتنامه را بخواند، خداوند ثواب پنجاه سال عبادت به او می‌دهد و گناهان پنجاه سال را از او و پدر و مادرش بیامرزد.

گفتن ذکر در کنار قبور

از حضرت رسول خدا (ص) روایت شده که هر کس به قبرستان برود و بگوید: لا اِلهَ اِلِّا اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ: خدا کل آن قبور را روشن فرماید، و گوینده این کلمات را بیامرزد و برای او هزار هزار حسنه بنویسد و از او هزار هزار گناه بیامرزد و برای او دویست هزار درجه بلند کند.

دعا برای نجات از عذاب

رسول خدا (ص) فرمود: «وقتی کنار قبر میّت رفتی، سه مرتبه بگو: اللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ بِحَقَّ مُحَمَّدٍ وَ اَلِ مُحَمَّدٍ اَنْ لا تُعَذَّبَ هذَا الْمَیَّتَ.

خداوندا، به حق محمد و آلش در روز قیامت عذاب را از او دور کن».

رسول خدا (ص) فرمودند: لا اله اِلا الله را به مردگان خود تلقین کنید زیرا گناه را از بین می‌برد.

دعا کنار قبر

امام صادق (ع) فرمود: «چون به قبر نظر افکندی بگو: اللّهمَّ اجْعَلْها رَوْضَهً مِنْ رِیاضِ الْجَنَّهِ وَلا نَجْعَلْها حُفْرَهً مِنْ حُفَرِ النّیرانِ. بار خدایا، آن را باغی از باغ‌های بهشت گردان و آن را گودالی از گودالهای دوزخ قرار مده. 

ثواب خواندن آیه‌ای از قرآن

رسول خدا (ص) فرمود: «کسی که در مزار مسلمانان یکی از آیات قرآن را برای اموات بخواند، خداوند ثواب هفتاد پیامبر را به او می‌دهد».

سوره حمد:

امام صادق (ع) فرمود: «چنانچه سورة حمد را هفتاد بار بر مرده‌ای بخوانید و زنده شود، تعجبی ندارد».

رسول خدا (ص) فرمود: «هر مسلمانی سورة فاتحه الکتاب را بخواند بدو آن چنان پاداش می‌دهند که گویی دو ثلث قرآن را خوانده و به هر مؤمن و مؤمنه صدقه داده است». امام صادق (ع) فرمود: «اسم اعظم خداوند در فاتحه الکتاب مندرج است».

هدیه به اهل قبور

رسول خدا (ص) فرمود: «هرگاه مؤمنآیة الکرسی  بخواند و ثواب آن را به اهل قبور هدیه کند، خداوند به هر حرفی برای او فرشته‌ای قرار می‌دهد که تا روز قیامت برای او تسبیح گویند.

آمرزش گناهان

از پیامبر اکرم (ص) در فضلیت آیة الکرسی  روایت شده که فرمودند: «هر کس آن را قرائت کند و ثوابش را برای اموات و گذشتگان قرار دهد، خداوند گناهان آنان را بیامرزد.

سوره یس

رسول خدا فرمود: کسی که به گورستانی وارد شود و سپس سورة یس را بخواند خدا در آن روز از عذاب ایشان تخفیف و برای او به عدد امواتی که در آنجا است حسناتی می‌نویسد.

نجات از سختی‌ها

رسول خدا (ص) فرمود: میتی که نزد او سورة مبارکة یس خوانده شود، سختی‌های عالم برزخ و قیامت برای او آسان می‌گردد. رسول خدا (ص) فرمود: «یا علی! سورة یس را قرائت کن که در آن ده برکت وجود دارد، یکی از برکات آن این است که در کنار هیچ میتی خوانده نمی‌شود جز آن که خداوند مرگ را بر وی آسان می‌گیرد.

سوره قدر

امام رضا (ع) فرمود: «هر کس  که قبر مؤمنی را زیارت کند و هفت بار سورة «انا انزلنا» را تلاوت کند خداوند او و صاحب قبر، هر دو را بیامرزد». امام باقر (ع) فرمود: «هر که سورة «انا انزلنا» را نزد قبر مؤمنی هفت مرتبه بخواند، حق‌تعالی ملکی را بفرستد که عبادت الهی کند نزد قبر او و ثواب عبادت آن ملک را برای میّت بنویسد و چون از قبرش محشور شود، به هر ترسی از ترس‌های قیامت که برسد، حق‌تعالی به سبب آن ملک آن هول و ترس را از او دفع کند تا داخل بهشت شود».

سوره فلق و ناس

روایتی از پیامبر (ص) می‌خوانیم که به یکی از یارانش فرمود: «می‌خواهی دو سوره به تو تعلیم دهم که برترین سوره‌های قرآن است عرض کرد: آری، ای رسول خدا.

حضرت سورة فلق و سورة ناس را به او تعلیم کرده، سپس  آن دو سوره را در نماز صبح قرائت نمود و به او فرمود: هر گاه بر می‌خیزی و می‌خوابی، این دو سوره را بخوان».

سوره اخلاص

رسول خدا (ص) فرمود: هر که بر قبرستان بگذرد و یازده مرتبه سوره «قُل هُوَ اللهَ اَحَد» بخواند و ثوابش را به مردگان آن قبرستان ببخشد به عدد آن مردگان اجر و ثواب یابد».

اقتباس از کتاب زیارت اهل قبور

هدیه قرائت این ادعیه را نثار ارواح مطهر چهارده معصوم (ع)، شهدا و مرحوم مغفور، خادم امام حسین و محب ائمه

حاج علی احمد کوشکستانی

می‌نماییم.

اَللَّهمَ صَلَّ عَلی مُحَمَّد وَ اَلِ مُحَمَّدٍ

باز باران بارید       خیس شد خاطره ها            مرهبا بر دل ابری هوا

فاطمه (علیها السلام) در نزد مسلمانان برترین و والامقام ترین بانوی جهان در تمام قرون و اعصار می‌باشد. این عقیده بر گرفته از مضامین احادیث نبوی است. این طایفه از احادیث، اگر چه از لحاظ لفظی دارای تفاوت هستند، اما دارای مضمونی واحد می‌باشند. در یکی از این گفتارها (که البته مورد اتفاق مسلمانان، اعم از شیعه و سنی است)، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: "فاطمه سرور زنان جهانیان است". اگر چه بنابر نص آیه شریفه قرآن، حضرت مریم برگزیده زنان جهانیان معرفی گردیده و در نزد مسلمانان دارای مقامی بلند و عفت و پاکدامنی مثال‌زدنی می‌باشد و از زنان برتر جهان معرفی گشته است، اما او برگزیده‌ی زنان عصر خویش بوده است. ولی علو مقام حضرت زهرا (علیها السلام) تنها محدود به عصر حیات آن بزرگوار نمی‌باشد و در تمامی اعصار جریان دارد. لذا است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در کلامی دیگر صراحتاً فاطمه (علیها السلام) را سرور زنان اولین و آخرین ذکر می‌نمایند. اما نکته‌ای دیگر نیز در این دو حدیث نبوی و احادیث مشابه دریافت می‌شود و آن اینست که اگر فاطمه (علیها السلام) برترین بانوی جهانیان است و در بین زنان از هر جهت، کسی دارای مقامی والاتر از او نیست، پس شناخت سراسر زندگانی و تمامی لحظات حیات او، از ارزش فوق العاده برخوردار می‌باشد. چرا که آدمی با دقت و تأمل در آن می‌تواند به عالیترین رتبه‌های روحانی نائل گردد. از سوی دیگر با مراجعه به قرآن کریم درمی‌یابیم که آیات متعددی در بیان شأن و مقام حضرتش نازل گردیده است که از آن جمله می‌توان به آیه‌ی تطهیر، آیه مباهله، آیات آغازین سوره دهر، سوره کوثر، آیه اعطای حق ذی القربی و... اشاره نمود که خود تأکیدی بر مقام عمیق آن حضرت در نزد خداوند است  .   این آیات با تکیه بر توفیق الهی، در مقالات دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ما در این قسمت به طور مختصر و با رعایت اختصار، به مطالعه شخصیت و زندگانی آن بزرگوار خواهیم پرداخت.

نام، القاب، کنیه‌ها

 نام مبارک آن حضرت، فاطمه (علیها السلام) است و از برای ایشان القاب و صفات متعددی همچون زهرا، صدیقه، طاهره، مبارکه، بتول، راضیه، مرضیه، نیز ذکر شده است.

فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده می‌باشد و علت این نامگذاری بر طبق احادیث نبوی، آنست که: پیروان فاطمه (علیها السلام) به سبب او از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند.

زهرا به معنای درخشنده است و از امام ششم، امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که: "چون دخت پیامبر در محرابش می‌ایستاد (مشغول عبادت می‌شد)، نورش برای اهل آسمان می‌درخشید؛ همانطور که نور ستارگان برای اهل زمین می‌درخشد."

صدّیقه به معنی کسی است که به جز راستی چیزی از او صادر نمی شود. طاهره به معنای پاک و پاکیزه، مبارکه به معنای با خیر و برکت، بتول به معنای بریده و دور از ناپاکی، راضیه به معنای راضی به قضا و قدر الهی و مرضیه یعنی مورد رضایت الهی.(1)

کنیه‌های فاطمه (علیها السلام) نیز عبارتند از ام الحسین، ام الحسن، ام الائمه، ام ابیها و...

ام ابیها به معنای مادر پدر می‌باشد و رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دخترش را با این وصف می‌ستود؛ این امر حکایت از آن دارد که فاطمه (علیها السلام) بسان مادری برای رسول خدا بوده است. تاریخ نیز گواه خوبی بر این معناست؛ چه هنگامی که فاطمه در خانه پدر حضور داشت و پس از وفات خدیجه (سلام الله علیها) غمخوار پدر و مایه پشت گرمی و آرامش رسول خدا بود و در این راه از هیچ اقدامی مضایقه نمی‌نمود، چه در جنگها که فاطمه بر جراحات پدر مرهم می‌گذاشت و چه در تمامی مواقف دیگر حیات رسول خدا.

مادر و پدر

همانگونه که می‌دانیم، نام پدر فاطمه (علیها السلام) محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) است که او رسول گرامی اسلام، خاتم پیامبران الهی و برترین مخلوق خداوند می‌باشد. مادر حضرتش خدیجه دختر خویلد، از زنان بزرگ و شریف قریش بوده است. او نخستین بانویی است که به اسلام گرویده است و پس از پذیرش اسلام، تمامی ثروت و دارایی خود را در خدمت به اسلام و مسلمانان مصرف نمود. خدیجه در دوران جاهلیت و دوران پیش از ظهور اسلام نیز به پاکدامنی مشهور بود؛ تا جایی که از او به طاهره (پاکیزه) یاد می‌شد و او را بزرگ زنان قریش می‌نامیدند.

ولادت

 فاطمه (علیها السلام) در سال پنجم پس از بعثت(2) و در روز 20 جمادی الثانی در مکه به دنیا آمد. چون به دنیا پانهاد، به قدرت الهی لب به سخن گشود و گفت:"شهادت می‌دهم که جز خدا، الهی نیست و پدرم رسول خدا و آقای پیامبران است و شوهرم سرور اوصیاء و فرزندانم (دو فرزندم) سرور نوادگان می‌باشند." اکثر مفسران شیعی و عده‌ای از مفسران بزرگ اهل تسنن نظیر فخر رازی، آیه آغازین سوره کوثر را به فاطمه (علیها السلام) تطبیق نموده‌اند و او را خیر کثیر و باعث بقا و گسترش نسل و ذریه پیامبر اکرم ذکر نموده‌اند. شایان ذکر است که آیه انتهایی این سوره نیز قرینه خوبی براین مدعاست که در آن خداوند به پیامبر خطاب می‌کند و می‌فرماید همانا دشمن تو ابتر و بدون نسل است.

مقام حضرت زهرا (علیها السلام) و جایگاه علمی ایشان

 فاطمه زهرا (علیها السلام)  در نزد شیعیان اگر چه امام نیست، اما مقام و منزلت او در نزد خداوند و در بین مسلمانان به خصوص شیعیان، نه تنها کمتر از سایر ائمه نیست، بلکه آن حضرت همتای امیر المؤمنین و دارای منزلتی عظیم‌تر از سایر ائمه طاهرین (علیهم السلام) می‌باشد.

اگر بخواهیم مقام علمی فاطمه (علیها السلام) را درک کنیم و به گوشه‌ای از آن پی ببریم، شایسته است به گفتار او در خطبه فدکیه بنگریم؛ چه آنجا که استوارترین جملات را در توحید ذات اقدس ربوبی بر زبان جاری می‌کند، یا آن هنگام که معرفت و بینش خود را نسبت به رسول اکرم آشکار می‌سازد و یا در مجالی که در آن خطبه، امامت را شرح مختصری می‌دهد  .   جای جای این خطبه و احتجاجات این بانوی بزرگوار به قرآن کریم و بیان علت تشریع احکام، خود سندی محکم بر اقیانوس بی‌کران علم اوست که متصل به مجرای وحی است (قسمتی از این خطبه در فراز آخر مقاله خواهد آمد). از دیگر شواهدی که به آن وسیله می‌توان گوشه‌ای از علو مقام فاطمه (علیها السلام) را درک نمود، مراجعه زنان و یا حتی مردان مدینه در مسائل دینی و اعتقادی به آن بزرگوار می‌باشد که در فرازهای گوناگون تاریخ نقل شده است. همچنین استدلالهای عمیق فقهی فاطمه (علیها السلام) در جریان فدک (که مقداری از آن در ادامه ذکر خواهد گردید)، به روشنی بر احاطه فاطمه (علیها السلام) بر سراسر قرآن کریم و شرایع اسلامی دلالت می‌نماید.